Wet Vbar aangepast na recent arrest over ondernemerschap en schijnzelfstandigheid
Minister Van Hijum heeft zijn ‘Voortgangsbrief werken met zelfstandigen’ gepresenteerd. Om zelfstandig ondernemerschap toekomstbestendig te maken en de balans op de arbeidsmarkt te herstellen werkt het kabinet langs drie lijnen.
Een belangrijk onderdeel van het beleid is het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties (Vbar), dat moet zorgen voor meer rechtszekerheid voor werkenden, werkgevers en uitvoeringsinstanties. Na een recente uitspraak van de Hoge Raad in de Uber-zaak wordt het wetsvoorstel aangepast. De rechter bepaalde dat bij de beoordeling van een arbeidsrelatie geen rangorde geldt tussen verschillende criteria, zoals “extern ondernemerschap” (of iemand buiten een specifieke opdracht als ondernemer actief is). Dit betekent dat alle omstandigheden holistisch moeten worden meegewogen.
Het kabinet wil het wetsvoorstel voor de zomer indienen bij de Tweede Kamer, maar erkent dat de uitvoering complexer wordt. Opdrachtgevers en uitvoeringsorganisaties moeten straks meer informatie verzamelen over de zelfstandigheid van een opdrachtnemer, wat extra administratieve lasten met zich meebrengt.
Handhaving
Per 1 januari 2025 is het handhavingsmoratorium op schijnzelfstandigheid opgeheven. Dit betekent dat de Belastingdienst weer volledig kan controleren of arbeidsrelaties correct worden ingevuld. In het eerste jaar geldt een “zachte landing”: boetes worden niet opgelegd en correcties kunnen alleen met terugwerkende kracht tot 1 januari 2025 worden doorgevoerd. Pas in 2030 kan de Belastingdienst weer vijf jaar terugkijken.
Uit cijfers van de Kamer van Koophandel (KVK) blijkt dat het aantal zzp’ers licht daalt: in december 2024 en januari 2025 waren er respectievelijk 13% en 18% minder nieuwe inschrijvingen, terwijl het aantal uitschrijvingen met 54% en 47% steeg. Het kabinet benadrukt dat het doel niet is om het aantal zelfstandigen te verminderen, maar wel om schijnzelfstandigheid tegen te gaan.
Voorlichting en ondersteuning
Om werkenden en werkgevers te helpen bij het kiezen van de juiste contractvorm, heeft de overheid de website www.hetjuistecontract.nl gelanceerd. Hier kunnen zij via een stappenplan bepalen of een arbeidsrelatie als zelfstandige of in loondienst het meest passend is. Ook is er een verbeterde webmodule beoordeling arbeidsrelatie beschikbaar, die steeds vaker wordt gebruikt. Uit enquêtes blijkt dat 88,6% van de gebruikers de module waardeert met een 6 of hoger.
Daarnaast worden bedrijven die schijnzelfstandigheid actief tegengaan, in het zonnetje gezet als “good practices”. Zo zijn er organisaties in de zorg, het onderwijs en de kinderopvang die flexibele arbeidsvormen, zoals zelfroostering en flexpools, aanbieden om werknemers aan te trekken.
ZZP bij de overheid
Het kabinet vindt het belangrijk dat zelfstandigen goed vertegenwoordigd zijn in de Sociaal-Economische Raad (SER). Sinds september 2023 zijn er extra zetels voor zelfstandigenorganisaties zoals de Vereniging Zelfstandigen Nederland en FNV Zelfstandigen.
Ook binnen de Rijksoverheid wordt schijnzelfstandigheid aangepakt. Het kabinet streeft ernaar het aantal schijnzelfstandigen bij de overheid naar nul te brengen. Ministeries moeten bijhouden welke inhuurkrachten als zelfstandige werken en of er indicaties zijn van schijnzelfstandigheid. De eerste resultaten van deze monitoring worden voor de zomer verwacht.
Vergelijking met België
In reactie op een motie heeft het kabinet gekeken naar het Belgische systeem, waar zelfstandigen verplicht zijn verzekerd via een sociaal verzekeringsfonds. Hoewel dit een gelijker speelveld creëert, past een één-op-één-overname niet bij de Nederlandse situatie. Wel wordt het Belgische rechtsvermoeden van arbeidsovereenkomst meegenomen in de Nederlandse aanpak.
Het kabinet benadrukt dat zelfstandig ondernemerschap essentieel blijft voor innovatie en economische groei. Tegelijkertijd moet schijnzelfstandigheid worden tegengegaan om kwetsbare werkenden te beschermen en oneerlijke concurrentie te voorkomen. Via wetgeving, handhaving en voorlichting wil het kabinet zorgen voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt waar zelfstandigen én werknemers goed uit komen.
Bron: Accountancy Vanmorgen